"Van vertrouwen uitgaan in plaats van wantrouwen"

Foto: TASK projectconsultants Roel van Swam (links) en Pierre Vullings (rechts) bij de keet van Projectbureau Ooijen-Wanssum.

De komende jaren zullen er in het gebied tussen de dorpen Ooijen en Wanssum (Noord-Limburg) tal van maatregelen worden genomen om de waterveiligheid van de regio te verbeteren, tegelijkertijd met de verbetering van de leefbaarheid, de economische mogelijkheden en de natuur. In het contractteam van de provinciale projectorganisatie, die dit project heeft voorbereid en de realisatie begeleid, is TASK met twee man sterk vertegenwoordigd. Oktober 2016 is het ontwerp en de realisatie van Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum gegund aan de combinatie Mooder Maas (Dura Vermeer en Ploegam). Interessant om een jaar na de start van de uitvoering eens te kijken hoe het project ervoor staat. Tijdens een projectbezoek leidden TASK collega’s Roel van Swam en Pierre Vullings (beiden projectconsultant) mijzelf en Patrick Soons (Business Manager TASK) rond door het projectgebied.

Door: Daan Bardie | E-mail: daanbardie@task.nl

In 1993 en 1995 werd Limburg opgeschrikt door twee grote overstromingen van de Maas, met enorme economische schade als gevolg. Om acute problemen te voorkomen zijn er in 1996 tijdelijke maatregelen genomen die de veiligheid van het gebied op korte termijn moesten waarborgen. Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum zal een definitieve oplossing bieden voor de hoogwaterproblematiek. Roel van Swam is in zijn rol als contractmanager lid van het IPM-team en Pierre Vullings is de toetscoördinator van de projectorganisatie.

Roel is sinds 2013, tijdens de planfase, betrokken bij het project. Hij vertelt dat het project voor een groot deel gebaseerd is op de Marktvisie ‘avant la lettre’, met aanbestedings- en contractstukken gebaseerd op de Rijkswaterstaat-formats, maar dan met “een provinciaal sausje”. In de uitvoeringsfase is Roel vooral druk met de afhandeling van wijzigingen en de contractbeheersing.

In zijn rol van toetscoördinator is Pierre verantwoordelijk voor de systeemgerichte contractbeheersing (SCB) van het project. Hij zorgt ervoor dat alle document-, systeem- of procestoetsen tijdig en juist worden afgehandeld. “Bijzonder om te zien hoe klein ons contractteam is, maar hoeveel we kunnen regelen op een werk van deze omvang”, aldus Pierre.

Foto: Op de kaart het plangebied van Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum, maar liefst 3000 hectare.

Open en transparante samenwerking

Roel en Pierre leggen uit dat de samenwerking tussen alle betrokken partijen van dit project in het oog springt. “Gebiedsontwikkeling Ooijen-Wanssum is een complexe opgave en op grootschalig niveau komen een aantal belangrijke doelen bij elkaar. Het gaat niet alleen om waterveiligheid, maar ook om leefbaarheid, bereikbaarheid, natuurontwikkeling en economische ontwikkeling. Alle facetten van de grond-, weg-, en waterbouw komen voorbij in dit project. Er is sprake van een héle brede scope. Er worden o.a. kunstwerken gebouwd, dijken versterkt, een  rondweg aangelegd, fiets- en wandelroutes ontwikkeld en een haven wordt uitgebreid. Om dat allemaal voor elkaar te krijgen wordt er samengewerkt door het Rijk/Rijkswaterstaat, Provincie Limburg, Waterschap Limburg, gemeente Venray en gemeente Horst aan de Maas. Een dergelijke integrale opgave is niet op te lossen vanuit één van de deelnemende overheden. De vijf betrokken overheden deelden deze integrale visie en besloten in 2008 de handen in één te slaan. Zo ontstaat er een win-winsituatie voor alle betrokkenen.” Pierre legt uit dat de bestuurlijke opzet van het project ook een keerzijde heeft: “Naast de omgeving zijn er dus intern ook veel betrokkenen waarmee afstemming plaatsvindt. Contractueel is het een uitdaging om alle kwaliteits- en ontwerpdocumenten tijdig getoetst te krijgen in samenwerking met alle shareholders. Dat proces verloopt goed, aangezien iedereen gezamenlijke doelen nastreeft en elkaars belangen begrijpt”.

Ook de samenwerking van de projectorganisatie met de markt in brede zin is vanaf de start zeer open en transparant geweest. “Modern contractmanagement”, noemt Roel het, “we hebben ontzettend veel energie gestoken in de samenwerking met de markt. Er is heel open gecommuniceerd. Zelfs al voor, maar ook tijdens, de aanbestedingsfase zijn geïnteresseerde marktpartijen, niet alleen grote aannemers, maar ook ingenieursbureaus en MKB-aannemers, betrokken bij het proces van het opstellen van het provinciale inpassingsplan. Ook is voor de start van de aanbesteding aan de markt gevraagd hoe wij de aanbesteding en het contract zo ‘open’ mogelijk konden opzetten, zodat de markt maximale ontwerpvrijheid zou behouden. Onze insteek op basis van samenwerking is in lijn met de later gepresenteerde marktvisie van Rijkswaterstaat. Van vertrouwen uitgaan in plaats van wantrouwen. Dat was toentertijd een unieke aanvliegroute van het contract”.

Innovaties als resultaat van het contract

De heren vertellen dat het project is aanbesteed onder een D&C-contractvorm via een concurrentiegerichte dialoog en dat die keuze tot mooie innovaties heeft geleid. “Waar in eerste instantie niet iedereen enthousiast was over de contractvorm”, vertelt Roel, “heeft iedereen moeten toegeven dat het D&C-contract heeft gewerkt. Op deze manier zijn er verschillende mooie innovaties ontstaan. De drie gegadigden hadden allen een ander ontwerp aangeleverd voor de dijkenstrategie. De winnende inschrijving heeft de innovatieve “steilranddijk” en “hoge gronddijk” als ontwerp aangeleverd. De steilranddijk is bedacht om het kenmerkende landschap langs de Maas met terrassen te behouden en zelfs te versterken. De aan te leggen dijken krijgen aan de voorkant een natuurzone met een voor dit gebied kenmerkende steile rand. Achter de dijk wordt de grond aangevuld. Bij toepassing van de hoge gronddijk wordt een standaard waterkering op een robuuste en toekomstbestendige wijze ‘ingepakt’. De dijk valt daardoor minder op in het landschap en is bijna 100% bruikbaar voor de originele landbouw functie”.

Foto: Je ziet hier de Molenbeek, onderdeel van de ‘Oude Maasarm’, een 10 kilometer lange nevengeul van de Maas die straks weer gaat meestromen bij hoogwater. In het centrum van Wanssum is de doorstroomopening van de geul nu slechts tien meter, deze wordt verbreed tot zo’n 80 meter, zodat bij hoge waterstanden het Maaswater sneller kan worden afgevoerd. Een van de doelstellingen van het project is het vergroten van de leefbaarheid hier in het centrum van Wanssum. Eén van de uitdagingen daarbij is een kwalitatieve invulling van het 'gat' dat tussen beide dorpshelften ontstaat.

Foto: veer te Broekhuizen. De zwarte tegel links op de gevel geeft de waterstand aan tijdens de waternood in 1993 (NAP+ 16.59m), op de achtergrond de Maas (±NAP+ 11m).

Foto: Oversteek Ooijen. Op de achtergrond één van de vijf nieuw aan te leggen bruggen van het project. Bij hoge waterstanden zal het Maaswater onder deze 200 meter brede overspanning doorstromen. Bij normale waterstand ligt er alleen een kleine geul.

Foto: Wanssum-west. Bij de nieuwe rondweg is de rotonde in aanbouw, de verkeersborden staan er al.

Foto: private ontwikkeling van de havenuitbreiding te Wanssum. Op de kant liggen de enorme damwanden al klaar om in de grond te worden getrild.

Foto: Pierre legt mij het ontwerp van de hoge gronddijk uit aan de hand van de maquette.